Kala cu an tar deuh deuh i an fim deuh deuh ve, Laimi cu kan tar deuh deuh i kan hrut deuhdeuh ve!

Kala cu an tar deuh deuh i an fim deuh deuh ve, Laimi cu kan tar deuh deuh i kan hrut deuhdeuh ve

Zeiruangah dah Myanmar ram kongah India a daih.(A hlan India le ramdang hawikawmhnak)Mizoram kan pa Pakhat nih “Kala cu an tar deuh deuh i an fim deuh deuh ve, Laimi cu kan tar deuh deuh i kan hrut deuhdeuh ve” tiah capo biatak a rak chim.

Kala (India) cu an fim taktak maw? A si lo ah anmah tthatnak ding lawngah an fim dek? Vawleicung ram vialte lakah a dai bik le Democracy ram ngan bik lakah ai tel mi India ram pi hi Vawleicung minung tambik pahnihnak zong a si. India in “Zeihmanhlo (Nothing)” a chuak i, cucu Zero (0) hi a si.

A sinain hi Nothing (Zero) tello in hohmanh nih Number an rel kho lo. India ram cu a upa bik mi Zumhnak, Hindu zumhnak (Sakhua/Religion) a chuaknak ram zong a si.

Korea War adih ka hrawng vawleicungah Super Power pahnih lawng (USSR le USA) lawng an rak um lio ah Vawleicung ram vialte ngawt cu hi Super Power ram a si mi pakhat chang chang sinah an rak ttang, USSR lei a tang lo mi vialte cu USA lei ah an ttang dih ti khoh a si.

Cu lio hrawng cu Tuanbia ah Cold War tiin a min a cuang lan. Hi Cold War lio ah hin India ram bel cu dai tein a rak um kho, khawika lei hmanh ah a ttang lo, USSR lei zongah a ttang lo, USA lei zongah a ttang lo. A hua fawn hna lo a doh fawn hna lo an sinah ai tel duh fawn lo.

Cuticun culio ah India ram Prime Minister Jawaharlal Nehru, hruainak in India ram lungput bantuk a ngei ve mi ram 4 hna he Non Aligned Movement timi phu an dirh i, cu hna cu Yugoslavia, Egypt, Ghana, Indonesia le India hna an rak si.

Hi ram hna nih hin khawika Super Power / Power Bloc lei hmanh ah an ttang lo an mah tein an um. Asinain USSR ram a hong i tthek i, Cold War a dih hnu cun India nih USA siseh Russia siseh ttha tein le naihniam tein a chonh hna le a hawikomh khoh tthiam tthiam hna.

Naihniam tein a komh ve ve hna nain ho deuh dah a ttanh deuh timi fianh a har ngai ngai, India ram zawn cu theih khoh a si lo. China nih Tibet ram hramhram in a lak lio zongah daitein a um kho mi India ram hi Myanmar ram kongah daitein a um khoh mi hi khuaruah har ding a si lo.

Bangladesh(East Pakistan) kongah a rak i thlak bal ve mi belte kha a konglam a rak i dang. Covid ral a hran lio hlan deuh te Myanmran ram Election lio ah khan India le Russia ngiathlaitu phu hna le India Cozah luttlai cheukhat hna cu Russia ramah tonbiaruahnak an rak ngei, cu ah cun Myanmar ram zong hi a rak i tel ve.

Hihi a thlithup tonnak a si caah Ram hruaitu langsar le mi lian pawl an i tello. Cu ah cun zei kong dah an caih timi kan thei lo nain Myanmar ram nih hibantuk thil a van ton tikah hin pehtonh khoh a si.

Myanmar SAC Cozah cu India cozah nih tha tein a ttuanpi rih ko, Ram pakhat bantukin a zoh rih ko, Media pakhat nih India Prime Minister Modi tonbiaruahnak a ngeih lio ah PM Modi nih a timi cu “Human Rights kong cu hong kan chim hlah uh” tiah a rak leh bal cang.

Mah ram tthatnak le mah himnak kong lawng aruat mi Kala thluak nih Myanmar ram buai le buai lo ah a hrang hna a hnawk lo, hnahnawk a si mi bel cu India ram Under Ground Group ( India hriamtlai pawl) duh paoh in Muyanmar ramah an cawlcangh i an duh caan paoh ah India ramah an luh i harnak an van tuah tawn mi hi a si.

India ram le SAC cu hawikawm an si rih ko kanti cang bantuk khan ram pahnih kar riantuantinak zong pehzulh khoh an i zuam bantukin India nih Policy ngan bik pakhat ah a chiah mi Look East Policy / Act East Policy a tlamtlin khohnak hnga caah India mithumh ah SAC Cozah le Federal Cozah/ Democracy/ NLD Cozah kha an i khat viar.

Cubantuk Kaladan Multi-Modal Transit Transport Project zong a herh ning in pehzulh ai zuam. SAC Cozah zong nih a si khoh tawkin hi Project a hlawhtlin khohnak hnga ai zuam ve i, Paletwa – Zorampur lam zong an cawh than cuahmah cang.

India Cozah nih ai fian tuk mi pakhat hawi cu, Myanmar SAC cozah hawikawm ah ka ser i thatein ka ttuanpi khoh ah cun, NUG nih a tei i Myanmar ram ah Cozah thar a chuah tthan zongah cu Cozah thar cu hawikawm ah ser in tha tein ka ttuanpi khoh tthiam tthiam ko lai timi hi ai fiang tuk.

Cucaah SAC Cozah dohkalh len hi a caah hlawknak le tthatnak pakhat hmanh a um lo mi a si caah le tha tein hawikawm ah ser in a ttuanpi ah hin India ram caah tthatnak a um deuh caah khan Daite in um cu a tuah ding hrim hrim zong a si ve.

Cupinah India nih Russia he hawikomhnak ttha ngai a ngei mi SAC Cozah hi dohkalh a tim lo ti hi kan i fian ngai ngai zong a tha. India le Russia cu kawifa bantuk an si. Russia cu Europe ram Datsi vialte dengmang tohtlaitu le control tu a si.

Russia nih Ukraine a tuk hnu in Russia nih Petroleum pawl cu zuarnak ai harh pah bantukin a hong um i, Ram tampi nih a ramchung thilchuak an cawkpiak duh lo tikah khan Russia nih cun Man niamtukin India sinah Ti-Alhkhaw (Petroleum) cu India sinah a cawk ter.

Russia le China i pehtlaihnak nak hmanh in India le Russia i hawikomhnak hi a fek deuh, cun Russia le SAC Cozah i pehtlainak a fek ngai ngai fawn.

Cu lio ah cun India le USA i hawikawmhnak zong a fek ve thiam thiam hawi. India Cozah Kala thluak hi cu theihthiam a har ko.Salai C. Van Din – Thechinpost